Op 1 december 2021 verdedigt Jessica Bruijel haar proefschrift met de titel “Tired of being tired” aan de Universiteit Maastricht. Bruijel is verbonden aan het Expertisecentrum Hersenletsel Limburg en de faculteit Psychology and Neuroscience van de Universiteit Maastricht. Zij onderzocht tijdens haar promotietraject onder meer de onderliggende gedragsmatige en neurologische factoren van slaapproblemen en vermoeidheid na traumatisch hersenletsel.
THL
Traumatisch hersenletsel (THL) is een vorm van niet-aangeboren hersenletsel (NAH). NAH is een overkoepelende term voor letsel aan de hersenen dat is ontstaan na de geboorte, bijvoorbeeld door een verkeersongeval of een val. Slaapproblemen en vermoeidheid komen in dat ziekteproces veel voor, zowel in de initiële herstelfase als meerdere jaren na het letsel.
Slaapproblemen en vermoeidheid na NAH
Deze symptomen hangen vaak samen met verminderd sociaal, fysiek, cognitief en algemeen functioneren. De gevolgen hiervan kunnen enorm zijn. Het kan leiden tot een verminderde capaciteit voor het uitvoeren van activiteiten zoals werk, studie, vrijetijdsactiviteiten. Daarnaast kan het leiden tot minder functionele onafhankelijkheid en kan het een negatieve invloed hebben op sociale relaties. Bruijel concludeert dat we nog steeds weinig begrijpen van vermoeidheid en slaapproblemen na NAH.
Verbeteren van slaapkwaliteit kan belangrijk zijn
Uit het onderzoek van Bruijel volgt onder meer de indicatie dat slaap bij mensen met traumatisch hersenletsel meer invloed heeft op fysieke activiteiten overdag dan fysieke activiteit op slaap. Met andere woorden, de dagelijkse intensiteit van bewegen van iemand met hersenletsel lijkt weinig effect te hebben op haar of zijn slaapkwaliteit. Andersom lijkt dit wel het geval te zijn. Hoe beter de slaapkwaliteit, des te meer iemand met hersenletsel op een dag kan doen. Het verbeteren van de slaapkwaliteit kan daarom belangrijk zijn om een fysieke actieve levensstijl bij mensen met THL mogelijk te maken, aldus Bruijel.
Identificatie van factoren bruikbaar voor interventies
Verder onderzocht Bruijel onder meer het beloop van vermoeidheid en slaapstoornissen gedurende 1,5 jaar na middelzwaar tot ernstig traumatisch hersenletsel. De factoren die ten grondslag liggen aan het ontstaan van aanhoudende vermoeidheid en slaapstoornissen werden door haar onderzocht aan de hand van een model waarin biologische factoren (bijv. ernst van het hersenletsel en pijn), psychologische factoren (bijv. emotionele toestand) en sociale factoren (bijv. ondersteuning vanuit omgeving en participatie) zijn opgenomen. De verwachting is dat al die factoren kunnen bijdragen aan vermoeidheid en slaapstoornissen, maar dat de relatieve bijdrage van elke factor in de loop van de tijd kan veranderen. Bruijel benadrukt dat identificatie van beïnvloedbare factoren zoals stemming en psychosociale stressoren richting kan geven aan de ontwikkeling van interventies voor vermoeidheid en slaapproblemen na THL.
Letselschadetraject
Dit is ons inziens belangrijk om in het achterhoofd te houden tijdens een letselschadetraject. Om een slachtoffer van een ongeval dat NAH heeft optimaal te helpen, zal immers de slaapkwaliteit moeten worden bevorderd. Om hierin te slagen dient aandacht te worden besteed aan alle factoren die kunnen bijdragen aan de slaapkwaliteit.
Benieuwd naar het volledige onderzoek? Het proefschrift van Bruijel is via deze link te downloaden.
Bron: Bruijel, J. (2021). Tired of being tired: Fatigue and sleep following traumatic brain injury. Gildeprint Drukkerijen.
